Перевод: с латинского на английский

с английского на латинский

neglegentiae N F

  • 1 laxus

        laxus adj. with comp. and sup.    [LAG-], wide, loose, open, spacious, roomy: casses, V.: In pede calceus, H.: spatium, L.: conpages, yielding, V.: arcus, unbent, V.: laxo arcu Cedere campis, H.— Fig., loose, free, wide: laxissimas habenas habere amicitiae: hostis, in quo neglegentiae laxior locus esset, greater latitude, L.: laxius imperium, more indulgent, S.: laxior annona, i. e. low-priced, L.: diem statuo satis laxam, sufficiently distant.
    * * *
    laxa, laxum ADJ
    wide, loose, roomy, slack, open, lax

    Latin-English dictionary > laxus

  • 2 modo

        modo (modō, C. poët.), adv. (sometimes passing into a conj.)    [abl. of modus].    I. In gen., by a measure, with a limit ; hence, only, merely, solely, simply, but, no more than: unum modo: oppido modo potiti, the bare town, S.: parvam modo causam timoris adferre, Cs.: delectationem modo habere, nunc vero etiam salutem: circi modo spectaculum fuerat, L.: modo ut haec nobis loca tenere liceat; see also dum, solum, tantum.—In urgent commands or wishes, only: modo facito ut illam serves, only be sure to, T.: modo fac, ne quid aliud cures: tu modo... impende laborem, V.: vos modo animos mihi adhibete, Cu.—In the phrase, modo non, only not, almost: modo non montīs auri pollicens, T.—In the phrase, non modo, much less: quos clientīs nemo habere velit, non modo illorum cliens esse.—Usu. followed by sed or verum, not only... but: non modo ceteri, sed tu ipse: ne non modo intrare, verum aspicere possim: non modo non credibiliter, sed ne suspi<*> ciose quidem: non modo honeste, verum etiam communi luce.—But non modo usu. stands for non modo non, before ne... quidem, when both clauses have the same predicate: non modo proditori, sed ne perfugae quidem locus fuit: ut id non modo neglegentiae meae, sed ne occupation<*> quidem tribuas.—    II. In conditions, with ut and subj, if but, provided only, on condition that: scies Modo ut tacere possis, T.: concede, ut impune emerit, modo ut bonā ratione emerit.—As conj, if only, provided that, on condition that: manent ingenia senibus, modo permaneat industria: ea mihi probantur, modo ne illa exceptio incurrat, etc.—Elliptic, but, but yet, if only, however: decerne, modo recte: bonis viris faciendum est modo pro facultatibus: veniam quo vocas, modo adiutore te.—With relatives, in any degree, at all, only, merely, even: servus, qui modo tolerabili condicione sit servitutis: philosophus, in quo modo esset auctoritas: primi, quā modo praeirent duces, tamen signa sequebantur, wherever, L.—With si, if only, if but: tu si modo es Romae: scis, si modo meministi, etc.: Persequar inferius, modo si licet ordine ferre, O.—    III. Of time, just now, just: La. advenis modo? Pa. admodum, T.: modo nunc, V.: modo iam, Tb.— Just now, but this moment, a little while ago, lately, recently: quid dico nuper?: immo vero modo ac plane paulo ante: quae modo consulem osculata filium suum, nunc cruciatur: si hodie bella sint, quale Gallicum modo, L.— Presently, immediately, directly, in a moment: domum modo ibo, T.: modo prohiberi etiam se senatūs consulto diceret, L.—In correlation, with modo repeated, or with another adv.: modo... modo, now... now, at one moment... at another, sometimes... sometimes: modo ait, modo negat, at times he says yes, at times no, T.: Cotta meus modo hoc, modo illud: citus modo, modo tardus incessus, S.: nunc... modo, L.: modo... Nunc, O.: nobilitas perculsa modo per socios, interdum per equites, S.: saepe cum anellis, modo laevā inani, H.: modo... modo... saepe, S.—With tum or deinde, at first... then, at one time... at another: sol modo accedens, tum autem recedens: dicere modo unum, tum autem plurīs deos: ilex, paulum modo prona, deinde flexa, S.
    * * *
    I
    only, merely; just now/recently, lately; presently
    II
    but, if only; but only

    Latin-English dictionary > modo

  • 3 neglegentia

        neglegentia (not neglig-), ae, f    [neglegens], carelessness, heedlessness, negligence, neglect: (locus) praeteritus neglegentiā, T.: epistularum, neglecting to write ; cf. epistularum neglegentia... diligentia, coldness: quaedam etiam neglegentia est diligens: Nam neque neglegentiā tuā id fecit, out of disrespect to you, T.: caerimoniarum, L.: sui, Ta.
    * * *
    heedlessness, neglect; carelessness, negligence; coldness; disrespect

    Latin-English dictionary > neglegentia

  • 4 arguo

    argŭo, ŭi, ūtum (ŭĭtum, hence arguiturus, Sall. Fragm. ap. Prisc. p. 882 P.), 3, v. a. [cf. argês, white; argos, bright; Sanscr. árgunas, bright; ragatas, white; and rag, to shine (v. argentum and argilla); after the same analogy we have clarus, bright; and claro, to make bright, to make evident; and the Engl. clear, adj., and to clear = to make clear; v. Curt. p. 171].
    I.
    A.. In gen., to make clear, to show, prove, make known, declare, assert, mênuein:

    arguo Eam me vidisse intus,

    Plaut. Mil. 2, 3, 66:

    non ex auditu arguo,

    id. Bacch. 3, 3, 65:

    M. Valerius Laevinus... speculatores, non legatos, venisse arguebat,

    Liv. 30, 23:

    degeneres animos timor arguit,

    Verg. A. 4, 13:

    amantem et languor et silentium Arguit,

    Hor. Epod. 11, 9; id. C. 1, 13, 7.— Pass., in a mid. signif.:

    apparet virtus arguiturque malis,

    makes itself known, Ov. Tr. 4, 3, 80:

    laudibus arguitur vini vinosus Homerus,

    betrays himself, Hor. Ep. 1, 19, 6.—
    B.
    Esp.
    a.
    With aliquem, to attempt to show something, in one's case, against him, to accuse, reprove, censure, charge with: Indicāsse est detulisse;

    arguisse accusāsse et convicisse,

    Dig. 50, 16, 197 (cf. Fest. p. 22: Argutum iri in discrimen vocari): tu delinquis, ego arguar pro malefactis? Enn. (as transl. of Eurip. Iphig. Aul. 384: Eit egô dikên dô sôn kakôn ho mê sphaleis) ap. Rufin. §

    37: servos ipsos neque accuso neque arguo neque purgo,

    Cic. Rosc. Am. 41, 120:

    Pergin, sceleste, intendere hanc arguere?

    Plaut. Mil. 2, 4, 27; 2, 2, 32:

    hae tabellae te arguunt,

    id. Bacch. 4, 6, 10:

    an hunc porro tactum sapor arguet oris?

    Lucr. 4, 487:

    quod adjeci, non ut arguerem, sed ne arguerer,

    Vell. 2, 53, 4:

    coram aliquem arguere,

    Liv. 43, 5:

    apud praefectum,

    Tac. A. 14, 41:

    (Deus) arguit te heri,

    Vulg. Gen. 31, 42; ib. Lev. 19, 17; ib. 2 Tim. 4, 2; ib. Apoc. 3, 19 al.—
    b.
    With the cause of complaint in the gen.; abl. with or without de; with in with abl.; with acc.; with a clause as object; or with ut (cf. Ramsh. p. 326; Zumpt, § 446).
    (α).
    With gen.:

    malorum facinorum,

    Plaut. Ps. 2, 4, 56 (cf. infra, argutus, B. 2.):

    aliquem probri, Stupri, dedecoris,

    id. Am. 3, 2, 2:

    viros mortuos summi sceleris,

    Cic. Rab. Perd. 9, 26:

    aliquem tanti facinoris,

    id. Cael. 1:

    criminis,

    Tac. H. 1, 48:

    furti me arguent,

    Vulg. Gen. 30, 33; ib. Eccl. 11, 8:

    repetundarum,

    Tac. A. 3, 33:

    occupandae rei publicae,

    id. ib. 6, 10:

    neglegentiae,

    Suet. Caes. 53:

    noxae,

    id. Aug. 67:

    veneni in se comparati,

    id. Tib. 49:

    socordiae,

    id. Claud. 3:

    mendacii,

    id. Oth. 10:

    timoris,

    Verg. A. 11, 384:

    sceleris arguemur,

    Vulg. 4 Reg. 7, 9; ib. Act. 19, 40 al.—
    (β).
    With abl.:

    te hoc crimine non arguo,

    Cic. Verr. 2, 5, 18; Nep. Paus. 3 fin.
    (γ).
    With de:

    de eo crimine, quo de arguatur,

    Cic. Inv 2, 11, 37:

    de quibus quoniam verbo arguit, etc.,

    id. Rosc. Am. 29 fin.:

    Quis arguet me de peccato?

    Vulg. Joan. 8, 46; 16, 8.—
    (δ).
    With in with abl. (eccl. Lat.):

    non in sacrificiis tuis arguam te,

    Vulg. Psa. 49, 8.—
    (ε).
    With acc.: quid undas Arguit et liquidam molem camposque natantīs? of what does he impeach the waves? etc., quid being here equivalent to cujus or de quo, Lucr. 6, 405 Munro.—
    (ζ).
    With an inf.-clause as object:

    quae (mulier) me arguit Hanc domo ab se subripuisse,

    Plaut. Men. 5, 2, 62; id. Mil. 2, 4, 36:

    occidisse patrem Sex. Roscius arguitur,

    Cic. Rosc. Am. 13, 37:

    auctor illius injuriae fuisse arguebatur?

    id. Verr. 2, 1, 33:

    qui sibimet vim ferro intulisse arguebatur,

    Suet. Claud. 16; id. Ner. 33; id. Galb. 7:

    me Arguit incepto rerum accessisse labori,

    Ov. M. 13, 297; 15, 504.—
    (η).
    With ut, as in Gr. hôs (post-Aug. and rare), Suet. Ner. 7:

    hunc ut dominum et tyrannum, illum ut proditorem arguentes,

    as being master and tyrant, Just. 22, 3.—
    II.
    Transf. to the thing.
    1.
    To accuse, censure, blame:

    ea culpa, quam arguo,

    Liv. 1, 28:

    peccata coram omnibus argue,

    Vulg. 1 Tim. 5, 20:

    tribuni plebis dum arguunt in C. Caesare regni voluntatem,

    Vell. 2, 68; Suet. Tit. 5 fin.:

    taciturnitatem pudoremque quorumdam pro tristitiā et malignitate arguens,

    id. Ner. 23; id. Caes. 75:

    arguebat et perperam editos census,

    he accused of giving a false statement of property, census, id. Calig. 38:

    primusque animalia mensis Arguit imponi,

    censured, taught that it was wrong, Ov. M. 15, 73:

    ut non arguantur opera ejus,

    Vulg. Joan. 3, 20.—
    2.
    Trop., to denounce as false:

    quod et ipsum Fenestella arguit,

    Suet. Vit. Ter. p. 292 Roth.—With reference to the person, to refute, confute:

    aliquem,

    Suet. Calig. 8.—Hence, argūtus, a, um, P. a.
    A.
    Of physical objects, clear.
    1.
    To the sight, bright, glancing, lively:

    manus autem minus arguta, digitis subsequens verba, non exprimens,

    not too much in motion, Cic. de Or. 3, 59, 220 (cf. id. Or. 18, 59: nullae argutiae digitorum, and Quint. 11, 3, [p. 160] 119-123):

    manus inter agendum argutae admodum et gestuosae,

    Gell. 1, 5, 2:

    et oculi nimis arguti, quem ad modum animo affecti sumus, loquuntur,

    Cic. Leg. 1, 9, 27:

    ocelli,

    Ov. Am. 3, 3, 9; 3, 2, 83:

    argutum caput,

    a head graceful in motion, Verg. G. 3, 80 (breve, Servius, but this idea is too prosaic): aures breves et argutae, ears that move quickly (not stiff, rigid), Pall. 4, 13, 2:

    argutā in soleā,

    in the neat sandal, Cat. 68, 72.—
    2.
    a.. To the hearing, clear, penetrating, piercing, both of pleasant and disagreeable sounds, clear-sounding, sharp, noisy, rustling, whizzing, rattling, clashing, etc. (mostly poet.): linguae, Naev. ap. Non. p. 9, 24:

    aves,

    Prop. 1, 18, 30:

    hirundo,

    chirping, Verg. G. 1, 377:

    olores,

    tuneful, id. E. 9, 36: ilex, murmuring, rustling (as moved by the wind), id. ib. 7, 1:

    nemus,

    id. ib. 8, 22 al.—Hence, a poet. epithet of the musician and poet, clear-sounding, melodious:

    Neaera,

    Hor. C. 3, 14, 21:

    poëtae,

    id. Ep. 2, 2, 90:

    fama est arguti Nemesis formosa Tibullus,

    Mart. 8, 73, 7: forum, full of bustle or din, noisy, Ov. A.A. 1, 80:

    serra,

    grating, Verg. G. 1, 143:

    pecten,

    rattling, id. ib. 1, 294; id. A. 7, 14 (cf. in Gr. kerkis aoidos, Aristoph. Ranae, v. 1316) al.—Hence, of rattling, prating, verbose discourse:

    sine virtute argutum civem mihi habeam pro preaeficā, etc.,

    Plaut. Truc. 2, 6, 14:

    [Neque mendaciloquom neque adeo argutum magis],

    id. Trin. 1, 2, 163 Ritschl.—
    b.
    Trop., of written communications, rattling, wordy, verbose:

    obviam mihi litteras quam argutissimas de omnibus rebus crebro mittas,

    Cic. Att. 6, 5: vereor, ne tibi nimium arguta haec sedulitas videatur, Cael. ap. Cic. Fam. 8, 1. — Transf. to omens, clear, distinct, conclusive, clearly indicative, etc.:

    sunt qui vel argutissima haec exta esse dicant,

    Cic. Div. 2, 12 fin.:

    non tibi candidus argutum sternuit omen Amor?

    Prop. 2, 3, 24.—
    3.
    To the smell; sharp, pungent:

    odor argutior,

    Plin. 15, 3, 4, § 18.—
    4.
    To the taste; sharp, keen, pungent:

    sapor,

    Pall. 3, 25, 4; 4, 10, 26.—
    B.
    Of mental qualities.
    1.
    In a good sense, bright, acute, sagacious, witty:

    quis illo (sc. Catone) acerbior in vituperando? in sententiis argutior?

    Cic. Brut. 17, 65:

    orator,

    id. ib. 70, 247:

    poëma facit ita festivum, ita concinnum, ita elegans, nihil ut fieri possit argutius,

    id. Pis. 29; so,

    dicta argutissima,

    id. de Or. 2, 61, 250:

    sententiae,

    id. Opt. Gen. 2:

    acumen,

    Hor. A. P. 364:

    arguto ficta dolore queri,

    dexterously-feigned pain, Prop. 1, 18, 26 al. —
    2.
    In a bad sense, sly, artful, cunning:

    meretrix,

    Hor. S. 1, 10, 40: calo. id. Ep. 1, 14, 42:

    milites,

    Veg. Mil. 3, 6.—As a pun: ecquid argutus est? is he cunning? Ch. Malorum facinorum saepissime (i.e. has been accused of), Plaut. Ps. 2, 4, 56 (v. supra, I. B. a.).—Hence, adv.: argūtē (only in the signif. of B.).
    a.
    Subtly, acutely:

    respondere,

    Cic. Cael. 8:

    conicere,

    id. Brut. 14, 53:

    dicere,

    id. Or. 28, 98.— Comp.:

    dicere,

    Cic. Brut. 11, 42.— Sup.:

    de re argutissime disputare,

    Cic. de Or. 2, 4, 18.—
    b.
    Craftily:

    obrepere,

    Plaut. Trin. 4, 2, 132; Arn. 5, p. 181.

    Lewis & Short latin dictionary > arguo

  • 5 convinco

    con-vinco, vīci, victum, 3, v. a., to overcome, conquer; always beyond the circle of milit. lang.
    I.
    With personal objects, to convict of crime or error, refute (very freq. and class.).
    (α).
    With simple acc.:

    quem ego jam hic convincam palam,

    Plaut. Am. 2, 2, 147:

    hujus si causa non manifestissimis rebus teneretur, tamen eum mores ipsius ac vita convincerent,

    Cic. Sull. 25, 71:

    verum enim invenire volumus, non tamquam adversarium aliquem convincere,

    id. Fin. 1, 5, 13:

    Aristonis jam fracta et convicta secta,

    id. Leg. 1, 13, 38:

    si negem, quo me teste convincas?

    id. Phil. 2, 4, 8; id. Verr. 2, 4, 47, § 104; Liv. 26, 12, 17; Quint. 1, 6, 10 et saep.—
    (β).
    With the designation of the crime, error, etc., commonly in the gen., more rarely in the simple abl., or with de, in, or inf.:

    teque in isto ipso convinco non inhumanitatis solum, sed etiam amentiae,

    Cic. Phil. 2, 4, 9:

    haec duo levitatis et infirmitatis plerosque convincunt,

    id. Lael. 17, 64:

    aliquem summae neglegentiae (with coarguere),

    id. Sull. 15, 44:

    quae (supplicia) in convictos maleficii servos constituta sunt,

    id. Verr. 2, 5, 53, § 139:

    repetundarum,

    Suet. Caes. 43: latrocinii, caedis. id. Tib. 1 al.:

    manifestis criminibus,

    Cic. Verr. 2, 1, 9, § 26:

    multis avaritiae criminibus,

    id. Fl. 39, 98:

    convicti et condemnati falsis de pugnis,

    Plaut. Truc. 2, 6, 5:

    scelere convictus,

    Suet. Ner. 31; Lact. de Ira, 17, 6; cf.:

    istius vita tot vitiis flagitiisque convicta,

    Cic. Verr. 1, 4, 10:

    in pari peccato,

    id. Inv. 2, 10, 32:

    in hoc scelere,

    id. Sull. 30, 83; so,

    in homicidio,

    Plin. 18, 3, 3, § 12:

    in majore fraude,

    Suet. Claud. 15:

    in adfectatione imperii,

    id. Tit. 9.—With inf.:

    aliquid fecisse convinci,

    Liv. 45, 10, 14:

    convictus pecuniam cepisse,

    Tac. A. 4, 31; 13, 44; Suet. Calig. 40; Curt. 9, 8, 9; cf. Sall. C. 52, 36.—
    II.
    With things as objects, to prove something incontestably (esp. as criminal, false, punishable), to show clearly, demonstrate (freq. and class.).
    (α).
    With acc.:

    inauditum facinus ipsius qui commisit voce convinci,

    Cic. Quint. 25, 79; so,

    peccata argumentis,

    id. Part. Or. 33, 116; cf.:

    falsum veris convincere rebus,

    Lucr. 4, 764:

    alios sensus,

    id. 4, 495:

    haec poëtarum et pictorum portenta,

    Cic. Tusc. 1, 6, 11:

    orationem (with redargui),

    id. Univ. 3 init.:

    errores Epicuri,

    id. N. D. 2, 1, 3:

    falsa,

    id. ib. 1, 32, 91:

    avaritiam,

    Caes. B. G. 1, 40, 12:

    furorem,

    Ov. M. 13, 58:

    quod obicitur,

    Quint. 5, 10, 35:

    quod (crimen) apud patres convictum,

    Tac. A. 14, 40 al.:

    convicta (praedia),

    proved not to belong to you, Cic. Fl. 32, 79.—
    (β).
    With acc. and inf.:

    nihil te didicisse... nihil scire convincerent,

    Cic. de Or. 1, 10, 42; id. Par. 5, 3, 41; id. N. D. 3, 17, 44; Quint. 2, 15, 14 al.

    Lewis & Short latin dictionary > convinco

  • 6 laxus

    laxus, a, um, adj. [cf. languidus, languor, lactes], wide, loose, open; spacious, roomy; opp. adstrictus (not freq. till after the Aug. per.).
    I.
    Lit.: laxius agmen, Sall. ap. Non. 235, 16:

    casses,

    Verg. G. 4, 247:

    circli,

    id. ib. 3, 166:

    sinus,

    Tib. 1, 6, 18:

    toga,

    id. 1, 6, 40; 2, 3, 78; cf.:

    in pede calceus haeret,

    wide, loose, Hor. S. 1, 3, 32:

    nuces Ferre sinu laxo,

    id. ib. 2, 3, 171:

    qua satis laxo spatio equi permitti possent,

    Liv. 10, 5; so,

    spatium,

    wide, roomy, Sen. Ep. 88 med.; cf.:

    laxior domus,

    Vell. 2, 81:

    janua,

    open, Ov. Am. 1, 8, 77:

    compages,

    Verg. A. 1, 122:

    mulier,

    Mart. 11, 21:

    habenae,

    Cic. Lael. 13 (v. under II.); Verg. A. 1, 63:

    frena,

    Ov. Am. 3, 4, 16; cf.:

    qui jam contento, jam laxo fune laborat,

    Hor. S. 2, 7, 20:

    arcus,

    slackened, unbent, unstrung, Verg. A. 11, 874:

    laxo meditantur arcu cedere campis,

    Hor. C. 3, 8, 23:

    opes,

    large, great, Mart. 2, 30, 4.—
    II.
    Trop.:

    laxissimas habenas habere amicitiae,

    very wide, loose, Cic. Lael. 13, 45: si bellum cum eo hoste haberemus, in quo neglegentiae laxior locus esset, greater latitude or scope, Liv. 24, 8; cf.:

    laxius imperium,

    less strict, more indulgent, Sall. J. 64:

    annona,

    i. e. reduced, cheap, Liv. 2, 52:

    caput,

    relaxed, disordered from drinking, Pers. 3, 58:

    vox,

    pronounced broad, Gell. 13, 20, 12:

    laxioribus verbis dicere aliquid,

    prolix, diffuse, id. 16, 1, 3.—Of time:

    diem statuo satis laxam,

    sufficiently distant, Cic. Att. 6, 1, 16:

    tempus sibi et quidem laxius postulavit,

    Plin. Ep. 4, 9 med. —Hence, adv.: laxē, widely, spaciously, loosely.
    1.
    Lit.:

    vis sideris laxe grassantis,

    Plin. 2, 97, 99, § 217:

    distans,

    id. 13, 4, 7, § 33:

    aurum laxius dilatatur,

    id. 33, 3, 19, § 61:

    Mercurii stella laxissime vagatur,

    id. 2, 16, 13, § 66:

    medio suspendit vincula ponto, Et laxe fluitare sinit,

    loosely, freely, Luc. 4, 450:

    manus vincire,

    loosely, Liv. 9, 10, 7.—
    2.
    Trop.:

    laxius proferre diem,

    to put farther off, Cic. Att. 13, 14, 1; cf.:

    volo laxius (sc. rem curari),

    id. ib. 15, 20, 4:

    de munere pastorum alii angustius, alii laxius constituere solent,

    a greater number, more, Varr. R. R. 2, 10, 10:

    in hostico laxius rapto suetis vivere artiores in pace res erant,

    more unrestrictedly, more freely, Liv. 28, 24, 6:

    Romanos remoto metu laxius licentiusque futuros,

    be more relaxed in discipline, more negligent, disorderly, Sall. J. 85.

    Lewis & Short latin dictionary > laxus

  • 7 neclegentia

    neglĕgentĭa (better than neclĕg-, not neglĭg-), ae, f. [neglegens from neglego], carelessness, heedlessness, negligence, neglect (syn. incuria;

    freq. and class.): neglegentiā, pigritiā, inertiā... impediri,

    Cic. Off. 1, 9, 28:

    in accusando,

    id. Rosc. Am. 21, 59:

    munditia quae fugiat agrestem et inhumanam neglegentiam,

    id. Off. 1, 36, 130:

    accusare aliquem de litterarum neglegentiā,

    of neglecting to write, id. Att. 1, 6, 1.—So, me nomine neglegentiae suspectum tibi esse doleo, id. Fam. 2, 1, 1:

    epistularum duarum, quas ad me misit, neglegentiam, meamque in rescribendo diligentiam volui tibi notam esse,

    brevity, coldness, id. ib. 8, 11, 6:

    sui,

    Tac. A. 16, 18:

    quaedam etiam neglegentia est diligens,

    Cic. Or. 23, 78:

    institutorum neglegentiam accusare,

    id. Rep. 4, 3, 3:

    nam neque neglegentiā tuā, neque odio id fecit tuo,

    out of disrespect, want of regard, to you, Ter. Phorm. 5, 8, 27:

    caerimoniarum auspiciorumque,

    neglect, Liv. 22, 9:

    deorum,

    id. 5, 51:

    cum ex neglegentia domini vacet (fundus),

    Gai. Inst. 2, 51.

    Lewis & Short latin dictionary > neclegentia

  • 8 neglegentia

    neglĕgentĭa (better than neclĕg-, not neglĭg-), ae, f. [neglegens from neglego], carelessness, heedlessness, negligence, neglect (syn. incuria;

    freq. and class.): neglegentiā, pigritiā, inertiā... impediri,

    Cic. Off. 1, 9, 28:

    in accusando,

    id. Rosc. Am. 21, 59:

    munditia quae fugiat agrestem et inhumanam neglegentiam,

    id. Off. 1, 36, 130:

    accusare aliquem de litterarum neglegentiā,

    of neglecting to write, id. Att. 1, 6, 1.—So, me nomine neglegentiae suspectum tibi esse doleo, id. Fam. 2, 1, 1:

    epistularum duarum, quas ad me misit, neglegentiam, meamque in rescribendo diligentiam volui tibi notam esse,

    brevity, coldness, id. ib. 8, 11, 6:

    sui,

    Tac. A. 16, 18:

    quaedam etiam neglegentia est diligens,

    Cic. Or. 23, 78:

    institutorum neglegentiam accusare,

    id. Rep. 4, 3, 3:

    nam neque neglegentiā tuā, neque odio id fecit tuo,

    out of disrespect, want of regard, to you, Ter. Phorm. 5, 8, 27:

    caerimoniarum auspiciorumque,

    neglect, Liv. 22, 9:

    deorum,

    id. 5, 51:

    cum ex neglegentia domini vacet (fundus),

    Gai. Inst. 2, 51.

    Lewis & Short latin dictionary > neglegentia

  • 9 negligentia

    neglĕgentĭa (better than neclĕg-, not neglĭg-), ae, f. [neglegens from neglego], carelessness, heedlessness, negligence, neglect (syn. incuria;

    freq. and class.): neglegentiā, pigritiā, inertiā... impediri,

    Cic. Off. 1, 9, 28:

    in accusando,

    id. Rosc. Am. 21, 59:

    munditia quae fugiat agrestem et inhumanam neglegentiam,

    id. Off. 1, 36, 130:

    accusare aliquem de litterarum neglegentiā,

    of neglecting to write, id. Att. 1, 6, 1.—So, me nomine neglegentiae suspectum tibi esse doleo, id. Fam. 2, 1, 1:

    epistularum duarum, quas ad me misit, neglegentiam, meamque in rescribendo diligentiam volui tibi notam esse,

    brevity, coldness, id. ib. 8, 11, 6:

    sui,

    Tac. A. 16, 18:

    quaedam etiam neglegentia est diligens,

    Cic. Or. 23, 78:

    institutorum neglegentiam accusare,

    id. Rep. 4, 3, 3:

    nam neque neglegentiā tuā, neque odio id fecit tuo,

    out of disrespect, want of regard, to you, Ter. Phorm. 5, 8, 27:

    caerimoniarum auspiciorumque,

    neglect, Liv. 22, 9:

    deorum,

    id. 5, 51:

    cum ex neglegentia domini vacet (fundus),

    Gai. Inst. 2, 51.

    Lewis & Short latin dictionary > negligentia

  • 10 nomen

    nōmen, ĭnis (archaic form of gen. sing. NOMINVS, S. C. de Bacch. Corp. Inscr. Lat. 196, 8), n. [for gnōmen, from root gno, whence gnosco, nosco, co-gnosco], a name, appellation (syn. vocabulum).
    I.
    Lit.:

    nomen est, quod unicuique personae datur, quo suo quaeque proprio et certo vocabulo appellatur,

    Cic. Inv. 1, 24, 134:

    imponere nova rebus nomina,

    id. Fin. 3, 1, 3:

    qui haec rebus nomina posuerunt,

    id. Tusc. 3, 5, 10:

    appellare aliquem nomine,

    id. de Or. 1, 56, 239:

    huic urbi nomen Epidamno inditum est,

    Plaut. Men. 2, 1, 37; cf. Liv. 7, 2, 6:

    Theophrastus divinitate loquendi nomen invenit,

    Cic. Or. 19, 62:

    lituus ab ejus litui, quo canitur, similitudine nomen invenit,

    id. Div. 1, 17, 30:

    ut is locus ex calamitate populi Romani nomen caperet,

    Caes. B. G. 1, 13 et saep.:

    ludi, Pythia de domitae serpentis nomine dicti,

    Ov. M. 1, 447:

    clari nominis vir,

    Vell. 2, 34, 4:

    nominis minoris vir,

    id. 2, 100, 5; cf. id. 2, 112, 2; 2, 103, 1: est mihi nomen, inditur mihi nomen, with nom.:

    cui saltationi Titius nomen est,

    Cic. Brut. 62, 225:

    eique morbo nomen est avaritia,

    id. Tusc. 4, 11, 24:

    canibus pigris... Nomen erit pardus, tigris, leo,

    Juv. 8, 36.—With dat.:

    haec sunt aedes, hic habet: Lesbonico'st nomen,

    Plaut. Trin. 2, 2, 110:

    juventus nomen fecit Peniculo mihi,

    id. Men. 1, 1, 1:

    nam mihi est Auxilio nomen,

    id. Cist. 1, 3, 6:

    huic ego die nomen Trinummo facio,

    id. Trin. 4, 2, 1:

    nomen Arcturo est mihi,

    id. Rud. prol. 5:

    cantus cui nomen neniae,

    Cic. Leg. 2, 24, 62:

    puero ab inopiā nomen Egerio est inditum,

    Liv. 1, 34:

    est illis strigibus nomen,

    Ov. F. 6, 139.—With gen.:

    cujus nomen est Viventis,

    Vulg. Gen. 25, 11.—Rarely with ad:

    ut det nomen ad molas coloniam,

    Plaut. Ps. 4, 6, 38.—Nomen dare, edere, profiteri, ad nomina respondere, to give in one's name, be enrolled, enlist; to answer to one's name when summoned to military duty:

    ne nomina darent,

    Liv. 2, 24:

    nomina profiteri,

    id. 2, 24:

    nominis edendi apud consules potestas,

    id. 2, 24:

    virgis caesi, qui ad nomina non respondissent,

    id. 7, 4; also,

    dare nomen in conjurationem,

    to join the conspiracy, Tac. A. 15, 48:

    ab re nomen habet (terra),

    is named for, Liv. 38, 18, 4:

    quae (sapientia) divinarum humanarumque rerum cognitione hoc nomen apud antiquos adsequebatur,

    Cic. Tusc. 5, 3, 7:

    dea (Viriplaca) nomen hoc a placandis viris fertur adsecuta,

    Val. Max. 2, 1, 6.—Esp.:

    nomen accipere = nominari: turris quae nomen ab insulā accepit,

    Caes. B. C. 3, 112, 1; Quint. 3, 3, 13; Just. 1, 5, 1; Tac. A. 6, 37; 15, 74; Plin. Ep. 2, 10, 8.—
    2.
    In partic., the middle name of the three which every freeborn Roman had, as distinguished from the praenomen and cognomen. The nomen distinguished one gens from another, the cognomen one familia from another, and the praenomen one member of the familia from another, Quint. 7, 3, 27.—But sometimes nomen is used in the signif. of praenomen:

    id nomen (sc. Gaja),

    Cic. Mur. 12, 27.—So, too, in the signif. of cognomen:

    Sex. Clodius, cui nomen est Phormio,

    Cic. Caecin. 10, 27; cf.:

    tamquam habeas tria nomina,

    i. e. as if you were a Roman, Juv. 5, 127.—
    3.
    Esp. in phrase: sub nomine, under the assumed name:

    qui litteras exitiales Demetrio sub nomine Flaminini adtulerant,

    Liv. 40, 54, 9:

    sub nomine meo,

    Quint. 7, 2, 24:

    carmina sub alieno nomine edere,

    Suet. Aug. 55:

    multa vana sub nomine celebri vulgabantur,

    Tac. A. 6, 12; 13, 25; id. H. 1, 5; cf.:

    rogatio repente sub unius tribuni nomine promulgatur,

    Liv. 43, 16, 6; Suet. Aug. 29; Plin. Pan. 50, 5; cf. also II. B. infra.—
    4.
    A title of power or honor:

    imperatoris,

    Caes. B. C. 2, 32, 14.—
    5.
    In gram., a noun, Quint. 1, 4, 18; 1, 5, 42 et saep.—
    B.
    Transf.
    1.
    Nomen alicu jus deferre, to bring an accusation against, to accuse a person:

    nomen alicujus de parricidio deferre,

    Cic. Rosc. Am. 10, 28: nomen recipere, to receive the accusation:

    palam de sellā ac tribunali pronuntiat: si quis absentem Sthenium rei capitalis reum facere vellet, sese ejus nomen recepturum: et simul, ut nomen deferret, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 38, § 94; cf. context.—
    2.
    A bond, note, a demand, claim, a debt: tituli debitorum nomina dicuntur praesertim in iis debitis, in quibus hominum nomina scripta sunt, quibus pecuniae commodatae sunt, Ascon. ap. Cic. Verr. 2, 1, 10, § 28:

    repromittam istoc nomine solutam rem futuram,

    Plaut. As. 2, 4, 48:

    si neque in tuas tabulas ullum nomen referres, cum tot tibi nominibus acceptum Curtii referrent,

    Cic. Verr. 2, 1, 39, § 102:

    qui tibi, ut ais, certis nominibus grandem pecuniam debuit,

    on good bonds, good security, id. Quint. 11, 38; cf.:

    egone hos digitos meos impellere potui, ut falsum perscriberent nomen?

    id. Rosc. Com. 1, 1:

    volo persolvere, ut expungatur nomen, ne quid debeam,

    Plaut. Cist. 1, 3, 40; so,

    solvere,

    Cic. Att. 6, 2, 7:

    expedire, exsolvere,

    id. ib. 16, 6, 3:

    nomina sua exigere,

    to collect one's debts, id. Verr. 2, 1, 10, § 28:

    hoc nomen, quod urget, nunc, cum petitur, dissolvere,

    id. Planc. 28, 68:

    transcribere in alium,

    Liv. 35, 7:

    qui venit ad dubium grandi cum codice nomen,

    comes with a huge ledger to sue for a doubtful debt, Juv. 7, 110.—
    b.
    Nomina facere, in the case of written obligations, to set down or book the items of debt in the account-book:

    nomina se facturum, qua ego vellem die,

    Cic. Fam. 7, 23, 1:

    emit homo cupidus (Canius) tanti, quanti Pythius voluit et emit instructos: nomina facit (Pythius), negotium conficit,

    id. Off. 3, 14, 59:

    nomina facturi diligenter in patrimonium et vasa debitoris inquirimus,

    Sen. Ben. 1, 1, 2.—
    c.
    Nomen locare, to offer as surety, Phaedr. 1, 16, 1 (dub.).—
    d.
    Transf., an item of debt; and hence, a debtor:

    hoc sum assecutus, ut bonum nomen existimer,

    i. e. a good payer, Cic. Fam. 5, 6, 2:

    lenta nomina non mala,

    Sen. Ben. 5, 22, 1; cf. id. ib. 7, 29, 2; Col. 1, 7, 2.—
    3.
    A family, race, stock, people, nation:

    C. Octavium in familiam nomenque adoptavit,

    Suet. Caes. 83:

    Crispum C. Sallustius in nomen ascivit,

    Tac. A. 3, 30; Luc. 7, 584.—
    4.
    With national names: nomen Romanum, whatever is called Roman, i. e. the Roman dominion, nation, power; esp. of the army:

    gens infestissuma nomini Romano,

    Sall. C. 52, 24: CEIVIS ROMANVS NEVE NOMINVS LATINI NEVE SOCIVM QVISQVAM, etc., S. C. de Bacch.; so,

    concitatis sociis et nomine Latino,

    Cic. Rep. 1, 19, 31; 3, 29, 41:

    ubi deletum omnibus videretur nomen Romanum,

    Liv. 23, 6, 3:

    relicum Romani nominis,

    id. 22, 55, 5; 27, 33, 11; 1, 10, 3; cf. id. 9, 7, 1:

    Aeolio regnatas nomine terras,

    Sil. 14, 70:

    Volscūm nomen prope deletum est,

    Liv. 3, 8, 10:

    nomen Atheniensium tueri,

    Just. 5, 6, 9.—
    5.
    Poet.
    a.
    A thing:

    infaustum interluit Allia nomen,

    Verg. A. 7, 717.—
    b.
    A person:

    popularia nomina Drusos,

    Luc. 6, 759; 1, 311:

    nec fidum femina nomen,

    Tib. 3, 4, 61:

    in diversa trahunt unum duo nomina pectus,

    i. e. the love of a mother and sister, Ov. M. 8, 464; id. H. 8, 30.—
    II.
    Trop.
    A.
    Name, fame, repute, reputation, renown (syn.:

    existimatio, fama): hujus magnum nomen fuit,

    Cic. Brut. 67, 238:

    nomen habere,

    id. ib. 69, 244:

    magnum in oratoribus nomen habere,

    id. Or. 6, 22:

    officere nomini alicujus, Liv. praef. § 3: et nos aliquod nomenque decusque Gessimus,

    Verg. A. 2, 89:

    nomen gerere,

    Lact. 1, 20, 3; 4, 29, 15 al.:

    multi Lydia nominis Romanā vigui clarior Iliā,

    Hor. C. 3, 9, 7:

    nomen alicujus stringere,

    Ov. Tr. 2, 350:

    homines nonnullius in litteris nominis, Plin Ep. 7, 20, 3: parentes, quorum maximum nomen in civitatibus est suis,

    Liv. 22, 22, 13.—Of ill repute, bad reputation: malum nomen (only rare and late Lat.): magis eligendum in paupertate nomen bonum quam in divitiis nomen pessimum, Hier. Com. Ep. Tit., Paris, 1546, p. 104 H.—
    2.
    Of inanimate things:

    ne vinum nomen perdat,

    Cato, R. R. 25:

    nec Baccho genus aut pomis sua nomina servat,

    Verg. G. 2, 240.—
    B.
    A title, pretext, pretence, color, excuse, account, sake, reason, authority, behalf, etc.: alio nomine et aliā de causā abstulisse. Cic. Rosc. Com. [p. 1214] 14, 40:

    legis agrariae simulatione atque nomine,

    id. Agr. 2, 6, 15:

    classis nomine pecuniam imperatam queruntur,

    id. Fl. 12, 27:

    haec a te peto amicitiae nostrae nomine,

    id. Fam. 12, 12, 3; 2, 1, 1:

    nomine sceleris conjurationisque damnati,

    id. Verr. 2, 5, 5, § 11:

    nomine neglegentiae suspectum esse,

    id. Fam. 2, 1, 1:

    quid exornamus philosophiam, aut quid ejus nomine gloriosi sumus?

    id. Tusc. 2, 14, 33:

    qui cum luxuriose viverent, non reprehenderentur eo nomine,

    id. Fin. 2, 7, 21:

    gratias boni viri agebant et tuo nomine gratulabantur,

    on your account, id. Phil. 1, 12, 30:

    Antonio tuo nomine gratias egi,

    on your behalf, id. Att. 1, 16, 16:

    legationes tuo nomine proficiscentes,

    id. Fam. 3, 8, 2:

    quem quidem tibi etiam suo nomine commendo,

    for his own sake, id. ib. 13, 21, 2:

    meo nomine,

    Tac. H. 1, 29:

    feminarum suarum nomine,

    id. G. 8:

    bellum populo Romano suo nomine indixit,

    Cic. Cat. 2, 6, 14:

    decretae eo nomine supplicationes,

    Tac. A. 14, 59;

    but: acceptā ex aerario pecuniā tuo nomine,

    on your responsibility, Cic. Q. Fr. 1, 3, 7.—
    C.
    A name, as opposed to the reality:

    me nomen habere duarum legionum exilium (opp. exercitum habere tantum),

    Cic. Att. 5, 15, 1:

    Campani magis nomen ad praesidium sociorum, quam vires cum attulissent,

    Liv. 7, 29:

    nomen amicitia est, nomen inane fides,

    Ov. A. A. 1, 740.—
    III.
    In eccl. Lat.,
    1.
    Periphrastically:

    invocavit nomen Domini,

    Vulg. Gen. 13, 4:

    omnipotens nomen ejus,

    ib. Exod. 15, 3:

    psallam nomini Domini,

    ib. Psa. 7, 18:

    blasphemare nomen ejus,

    ib. Apoc. 13, 6.—
    2.
    Delegated power:

    in nomine tuo daemones eicimus,

    Vulg. Matt. 7, 22:

    in quo nomine fecistis,

    ib. Act. 4, 7:

    locuti sunt in nomine Domini,

    ib. Jacob. 5, 10.

    Lewis & Short latin dictionary > nomen

  • 11 pars

    pars, partis ( gen. sing. PARTVS, Inscr. Corp. Lat. 197, 12; acc. partim, Cic. de Or. 2, 22, 94; Liv. 26, 46, 8; 31, 36, 9; 23, 11, 11; Sall. J. 89, 1; id. H. 2, 41, 1; v. infra fin.; abl. parti, Plaut. Men. 3, 2, 14; Varr. R. R. 1, 13, 5; Lucr. 1, 1113; 4, 515; nom. plur. parteis, Varr. L. L. 5, 4, 21; gen. plur. partum, Caes. ap. Charis. p. 114 P.), f. [root por; Gr. eporon, gave; peprôtai, is given, destined; Lat. portio; cf. parare], a part, piece, portion, share, etc.
    I.
    In gen.:

    ne expers partis esset de nostris bonis,

    Ter. Heaut. 4, 1, 39:

    urbis, imperil,

    Cic. Verr. 2, 5, 32, § 84:

    duae partes frumenti,

    id. ib. 2, 3, 19, §

    48: magnas partes habuit publicorum,

    id. Rab. Post. 2, 4:

    dare partes amicis,

    id. ib.:

    Belgae pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni,

    Caes. B. G. 1, 1:

    copias in quattuor partes distribuerat,

    Sall. J. 101, 3:

    locare agrum partibus,

    Plin. Ep. 9, 37, 3:

    pars occidentalis Jordanis,

    the west side, Vulg. Jos. 23, 4.—
    2.
    Magna, bona, multa, major, maxima pars, many, a good many, the majority:

    magna pars in iis civitatibus,

    Cic. Balb. 8, 21:

    major pars populi,

    id. Agr. 2, 9, 22:

    maxima pars hominum,

    Hor. S. 2, 3, 121; cf.:

    minor pars populi,

    Cic. Agr. 2, 7, 18:

    multa pars mei,

    Hor. C. 3, 30, 6.—
    3.
    Pars, some, partitively (= partim):

    faciunt pars hominum,

    Plaut. Trin. 1, 1, 13; id. Most. 1, 2, 33; id. Capt. 2, 1, 36: pars levem ducere equitum jacturam;

    pars, etc.,

    Liv. 22, 8; cf. id. 21, 7; 23; 20:

    pars triumphos suos ostentantes,

    Sall. J. 31, 10:

    poscebantque pericula, pars virtute, multi ferocia et cupidine praemiorum,

    Tac. H. 5, 11:

    tergora deripiunt costis et viscera nudant: Pars in frusta secant,

    Verg. A. 1, 212.—Rarely of a single person:

    cum pars Niliacae plebis, cum verna Canopi, Crispinus ventilet, etc.,

    Juv. 1, 26.—
    4.
    Parte, in part, partly:

    (poma) quae candida parte, Parte rubent,

    Ov. M. 3, 483:

    melichloros est geminus, parte flavus, parte melleus,

    Plin. 37, 11, 73, § 191.—Esp., with magnā, maximā, etc.:

    ab semisomnis ac maximā parte inermibus refringi,

    Liv. 9, 24, 12 Weissenb. ad loc.:

    invalido exercitu et magnā parte pestilentiā absumpto,

    id. 24, 34, 14:

    quod saxum magnā parte ita proclive est,

    id. ib.; 41, 6, 6.—
    5.
    Pro parte, for one's share or quota, Cic. Verr. 2, 2, 59, § 145.—
    6.
    Ex parte, in part, partly:

    ex parte gaudeo,

    Cic. Q. Fr. 3, 1, 3, § 9:

    de decem viris sacrorum ex parte de plebe creandis,

    Liv. 6, 42, 2.—Esp.,
    b.
    Ex ullā, ex aliquā, ex magnā, ex maximā parte, in any, etc., degree, measure, etc.:

    si ullā ex parte sententia hujus interdicti infirmata sit,

    Cic. Caecin. 13, 38; id. Rosc. Com. 12, 33:

    ex magnā parte tibi assentior,

    id. Att. 7, 3, 3:

    aut omnino, aut magnā ex parte,

    id. Tusc. 1, 1, 1:

    saucii ex magnā parte milites,

    Liv. 21, 56, 8:

    ne minimā quidem ex parte,

    not in the slightest degree, Cic. Off. 1, 22, 76.—
    7.
    Multis partibus, by a great deal, much: omnibus partibus, in all respects, altogether:

    non multis partibus malit,

    Cic. Fin. 3, 11, 36:

    quoniam numero multis partibus esset inferior,

    Caes. B. C. 3, 84; 3, 80:

    in Hortensii sententiam multis partibus plures ituros,

    Cic. Fam. 1, 2, 2; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 9, 3:

    omnium virorum bonorum vitam omnibus partibus plus habere semper boni quam mali,

    in all respects, every way, Cic. Fin. 5, 31, 91.—
    8.
    In parte, in part, partly (cf. ex parte, supra):

    in parte expeditior, in parte difficilior,

    Quint. 5, 7, 22; 11, 2, 34:

    in parte verum videtur,

    id. 2, 8, 6; 4, 5, 13; 10, 7, 25.—
    9.
    Pro meā, tuā, suā parte, or simply pro parte (for the stronger pro virili parte, v. virilis, II. 2.), for my, your, or his share, to the best of my, your, his, etc., ability:

    quibus aliquid opis fortasse ego pro meā, tu pro tuā, pro suā quisque parte ferre potuisset,

    Cic. Fam. 15, 15, 3:

    pro meā parte adjuvi, ut, etc.,

    id. ib. 5, 2, 9:

    sciunt ii, qui me norunt, me pro illā tenui infirmāque parte id maxime defendisse, ut, etc.,

    id. Rosc. Am. 47, 136:

    quisquis adest operi, plus quam pro parte laborat,

    Ov. F. 4, 301.—Likewise,
    10.
    In partem, i. q. pro parte, en merei, for one's share, to the best of one's ability:

    quodsi pudica mulier in partem juvet Domum (i. e. quae ad eam proprie pertinet),

    Hor. Epod. 2, 39 (for which:

    age sis tuam partem nunc iam hunc delude,

    Plaut. As. 3, 3, 89 Fleck., where others read tu in partem).—
    11.
    Acc. absol.: magnam, maximam partem, in great part, for the most part:

    magnam partem ex iambis nostra constat oratio,

    Cic. Or. 56, 189; Liv. 5, 14:

    maximam partem ad arma trepidantes caedes oppressit,

    id. 9, 37, 9:

    maximam partem lacte atque pecore vivunt,

    Caes. B. G. 4, 1.—So, bonam partem, Lucr. 6, 1249.—
    12.
    In eam partem.
    a.
    On that side:

    in eam partem accipio,

    i. e. in that sense, Ter. Eun. 5, 2, 37:

    in eam partem peccant, quae cautior est,

    Cic. Rosc. Am. 20, 56.—
    b.
    On that account, with that intent, to the end that:

    moveor his rebus omnibus, sed in eam partem, ut salvi sint vobiscum omnes,

    Cic. Cat. 4, 2, 3:

    has litteras scripsi in eam partem, ne me motum putares,

    id. Att. 16, 1, 6.—
    13.
    In aliam partem, in the opposite direction:

    antehac est habitus parcus... is nunc in aliam partem palmam possidet,

    for the opposite quality Plaut. Most. 1, 1, 32.—
    14.
    In utramque partem, on both sides, for and against, pro and con: nullam in partem, on neither side: in mitiorem, in optimam partem, in the most mild or most favorable manner, Cic. Att. 15, 23 init.:

    magna vis est fortunae in utramque partem, vel secundas ad res, vel adversas,

    id. Off. 2, 6, 19:

    neutram in partem,

    id. ib.:

    neque ego ullam in partem disputo,

    id. Verr. 2, 5, 3, § 6:

    mitiorem in partem interpretari,

    id. Mur. 31, 64:

    in optimam partem aliquid accipere,

    id. Att. 10, 3, 2; id. Fam. 14, 2, 3: in partem aliquem vocare, to call upon one to take his share, to summon to a division of any thing, id. Caecin. 4, 12.—
    15.
    Nullā parte, by no means, not at all, Ov. H. 7, 110; Quint. 2, 16, 18.—
    b.
    Omni parte, and omni a and ex parte, in every respect, entirely:

    gens omni parte pacata,

    Liv. 41, 34; Hor. S. 1, 2, 38:

    quod sit omni ex parte... perfectum,

    Cic. Lael. 21, 79:

    omnique a parte placebam,

    Ov. H. 15, 45.—
    16.
    Per partes, partly, partially:

    quod etsi per partes nonnumquam damnosum est, in summā tamen fit compendiosum,

    Col. 1, 4, 5:

    per partes emendare aliquid,

    Plin. Ep. 2, 5, 10; Dig. 12, 1, 13.—
    17.
    In omnes partes, in every respect, altogether:

    Brundusii jacere in omnes partes est molestum,

    Cic. Att. 11, 6, 2; id. Fam. 4, 10, 2; 13, 1, 2.
    II.
    In partic.
    A.
    A party, faction, side, etc. (usu. in plur.; syn. factio).
    (α).
    Sing.:

    timeo huic nostrae parti, quid hic respondeat,

    Ter. And. 2, 5, 8:

    cum non liceret mihi nullius partis esse,

    Cic. Fam. 10, 31, 1:

    a parte heredum intraverant duo,

    Plin. Ep. 6, 31, 10:

    nec ex advocatis partis adversae judex eligendus,

    of the opposite party, Quint. 5, 6, 6; 7, 9, 14; 12, 9, 19 et saep.:

    ut alius in aliam partem mente atque animo traheretur,

    Caes. B. C. 1, 21.—Hence, esp.: ex alterā parte, on the other hand:

    omnia ex alterā parte collocata,

    Cic. Off. 3, 3, 11:

    si videatis catenas, non minus profecto vos ea species moveat, quam si ex alterā parte cernatis, etc.,

    Liv. 22, 59, 15:

    idem ex alterā parte et ancilla fecit,

    Petr. 18 fin.:

    parvuli amplexi patrem tenebant. Ex alterā parte uxor maritum osculis fatigabat,

    Just. 23, 2, 9; cf. Cic. Or. 32, 114.—
    (β).
    Plur. (class.;

    esp. freq. in Tac.),

    Cic. Phil. 13, 20, 47:

    erat, inquit, illarum partium,

    id. Quint. 21, 69:

    in duas partes discedunt Numidae,

    Sall. J. 13, 1:

    ita omnia in duas partes abstracta sunt,

    id. ib. 41, 5:

    mihi a spe, metu, partibus rei publicae animus liber erat,

    id. C. 4, 2:

    ducere aliquem in partes,

    Tac. A. 15, 51:

    trahere,

    id. ib. 4, 60:

    transire in partes,

    id. H. 1, 70. —
    B.
    In plur., a part, character, on the stage: primas partes qui aget, is erit Phormio, [p. 1307] the first part, the principal character, Ter. Phorm. prol. 27:

    cur partes seni Poëta dederit, quae sunt adulescentium,

    a youthful part, id. Heaut. prol. 1; 10:

    esse primarum, secundarum, aut tertiarum partium,

    Cic. Div. in Caecil. 15, 51:

    servus primarum partium,

    id. Fl. 27, 65.—
    2.
    Transf. beyond the lang. of the theatre, a part, function, office, duty, etc.—In plur. (class.):

    sine illum priores partes hosce aliquot dies Apud me habere,

    Ter. Eun. 1, 2, 71:

    in scribendo priores partes alicui tribuere,

    Cic. Q. Fr. 3, 4, 4:

    puero me hic sermo inducitur, ut nullae esse possent partes meae,

    so that I could not take a part in it, id. Att. 13, 19, 4:

    constantiae, moderationis, temperantiae, verecundiae partes,

    id. Off. 1, 28, 98:

    has partes lenitatis et misericordiae, quas me natura ipsa docuit semper egi libenter,

    id. Mur. 3, 6:

    partes accusatoris obtinere,

    id. Quint. 2, 8; id. Rosc. Am. 34, 95:

    tuum est hoc munus, tuae partes, etc.,

    id. Fam. 11, 5, 3:

    promitto atque confirmo, me... imperatoris suscepturum officia atque partes,

    id. ib. 3, 10, 8:

    Antonii audio esse partes, ut de totā eloquentiā disserat,

    id. de Or. 2, 7, 26:

    transactis jam meis partibus ad Antonium audiendum venistis,

    id. ib. 2, 4, 15; id. Att. 7, 26, 2: ut ad partes paratus veniat, qs. prepared to act his part, Varr. R. R. 2, 5; so,

    ad partes parati,

    Ov. Am. 1, 8, 87; cf. Liv. 3, 10; Gai. Inst. 4, 160; Mos. et Rom. Leg. Coll. 14, 3, 2.—In sing. (mostly post-Aug.):

    haec igitur tibi reliqua pars est,... ut rem publicam constituas, etc.,

    Cic. Marc. 9, 27:

    pars consilii pacisque,

    Tac. H. 3, 46:

    videri alia quoque hujus partis atque officii,

    Quint. 11, 3, 174:

    pars defensoris tota est posita in refutatione,

    id. 5, 13, 1:

    neglegentiae, humilitatis,

    id. 9, 4, 35 et saep. (v. Bonnell, Lex. Quint. p. 627).—
    C.
    A lot, portion, fate:

    hancine ego partem capio ob pietatem praecipuam?

    Plaut. Rud. 1, 3, 4.—
    D.
    A portion, share, of food, Petr. 33:

    equiti Romano avidius vescenti partes suas misit,

    Suet. Calig. 18.—Also, the remains of a meal, App. M. 2, p. 125 med.
    E.
    A task, lesson:

    puer frugi est, decem partes dicit,

    Petr. 75, 4; 46, 3; 58, 7; Inscr. Grut. 625, 8; Inscr. Orell. 2872.—
    F.
    A part, place, region, of the earth.—In plur., Cic. Fam. 12, 7, 2:

    Orientis partes,

    id. Mur. 41, 89:

    in extremis ignoti partibus orbis,

    Ov. Tr. 3, 3, 3; cf. Ruhnk. on Ov. H. 18, 197.—
    G.
    In counting or calculating, a part, fraction; one half, one third, etc., as the context indicates:

    tres jam copiarum partes,

    fourths, Caes. B. G. 1, 12:

    agri partes duae,

    thirds, Liv. 8, 1:

    duabus partibus peditum amissis,

    id. 21, 40:

    mulctae novem partes,

    tenths, Nep. Timol. 4.—
    H.
    A part of the body, member:

    nam lingua mali pars pessima servi,

    Juv. 9, 121.—Esp., the private parts, Ov. F. 1, 437; id. A. A. 2, 584; Auct. Priap. 30; 38; Phaedr. 4, 7.—Of a testicle, Col. 7, 11.—Hence, adv.: partim (old acc. sing.), partly, in part, a part, some of, some.
    A.
    Lit.
    (α).
    With gen.: cum partim illorum saepe ad eundem morem erat, Cato ap. Gell. 10, 13, 2:

    atque haud scio an partim eorum fuerint, qui, etc.,

    id. ib. 7, 3, 16: utrum neglegentia partim magistratuum, an, etc., nescio, Quadrig. ap. Gell. 10, 13, 4:

    Bruttios Apulosque, partim Samnitium ac Lucanorum defecisse ad Poenos,

    Liv. 23, 11.—So, repeated:

    corpora partim Multa virum terrae infodiunt avectaque partim Finitimos tollunt in agros,

    Verg. A. 11, 204:

    partim... partim: cum partim ejus praedae profundae libidines devorassent, partim nova quaedam et inaudita luxuries, partim etiam, etc.,

    Cic. Pis. 21, 48:

    eorum autem ipsorum partim ejus modi sunt, ut, etc.,

    id. Off. 2, 21, 9; 72; id. de Or. 2, 22, 94; 1, 31, 141:

    partim copiarum ad tumulum expugnandum mittit, partim ipse ad arcem ducit,

    Liv. 26, 46:

    eorum autem, quae objecta sunt mihi, partim ea sunt, etc.,

    id. 42, 41, 2; Nep. Att. 7, 2.—
    (β).
    With ex:

    ex quibus partim tecum fuerunt, partim, etc.,

    Cic. Vatin. 7, 16:

    partim ex illis distracti ac dissipati jacent,

    id. Leg. 2, 17, 42:

    cum partim e nobis ita timidi sint, ut, etc.,... partim, etc.,

    id. Phil. 8, 11, 32:

    ex dubiis partim nobis ipsis ad electionem sunt libera, partim aliorum sententiae commissa,

    Quint. 3, 4, 8.—
    (γ).
    Absol. (so most freq.): animus partim uxoris misericordiā Devinctus, partim victus hujus injuriis, partly,... partly; in part,... in part, Ter. Hec. 1, 2, 92 sq.:

    partim quae perspexi his oculis, partim quae accepi auribus,

    id. ib. 3, 3, 3:

    amici partim deseruerint me, partim etiam prodiderint,

    Cic. Q. Fr. 1, 3, 5:

    diuturni silentii... non timore aliquo, sed partim dolore, partim verecundiā, finem hodiernus dies attulit,

    id. Marc. 1, 1; Quint. 7, 1, 3:

    partim quod... partim quod, etc.,

    Caes. B. G. 5, 6, 3:

    partim ductu, partim auspiciis suis,

    Suet. Aug. 21:

    partim cupiditate... partim ambitione... partim etiam inscientiā,

    Quint. 12, 11, 14:

    Scipio dux partim factis fortibus partim suāpte fortunā quādam ingentis ad incrementa gloriae celebratus converterat animos,

    Liv. 29, 26, 5:

    postea renuntiavit foro partim pudore, partim metu,

    Suet. Rhet. 6.—Sometimes partim is placed only in the second member of a partitive proposition:

    Caesar a nobilissimis civibus, partim etiam a se omnibus rebus ornatis, trucidatus,

    Cic. Div. 2, 9, 23; id. Verr. 2, 2, 65, § 158.—Sometimes it corresponds to alius, quidam, etc.:

    bestiarum terrenae sunt aliae, partim aquatiles, aliae quasi ancipites,

    Cic. N. D. 1, 37, 103:

    multa inusitata partim e caelo, alia ex terrā oriebantur, quaedam etiam, etc.,

    id. Div. 1, 42, 93:

    quibusdam placuisse mirabilia quaedam, partim fugiendas esse nimias amicitias,

    Cic. Am. 13, 45:

    castra hostium invadunt, semisomnos partim, alios arma sumentes fugant,

    Sall. J. 21, 2:

    Gaetulos accepimus, partim in tuguriis, alios incultius vagos agitare, etc.,

    id. ib. 19, 5; 38, 3; 40, 2; cf. id. ib. 13, 2; Gell. 2, 22, 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    For the most part, chiefly, principally (ante-class.):

    mirum quin tibi ego crederem, ut ipse idem mihi faceres, quod partim faciunt argentarii,

    Plaut. Pers. 3, 3, 28:

    bubulcis obsequitor, partim quo libentius boves curent,

    Cato, R. R. 5, 6; 6, 3. —
    2.
    Of time, sometimes (late Lat.), Scrib. Comp. Med. 53.

    Lewis & Short latin dictionary > pars

  • 12 recipio

    rĕ-cĭpĭo, cēpi, ceptum, 3 ( fut. apoc. recipie, for recipiam, Cato ap. Fest. p. 138 and 236 Müll.; v. dico init.:

    recepso, for recepero,

    Cat. 44, 19), v. a. [capio].
    I.
    To take back, get back, bring back; to retake, regain, recover.
    A.
    Lit. (very freq. and class.):

    dandis recipiendisque meritis,

    Cic. Lael. 8, 26:

    tu me sequere ad trapezitam... recipe actutum,

    Plaut. Curc. 5, 3, 49 (just before, ni argentum refers); cf.:

    centum talenta et credidisse eos constat, et non recepisse,

    Quint. 5, 10, 111; and (opp. mutuum dare) Mart. 3, 40, 4:

    si velit suos recipere, obsides sibi remittat,

    Caes. B. G. 3, 8 fin.:

    obsides,

    Suet. Aug. 21:

    reges,

    Liv. 2, 15:

    recepto amico,

    Hor. C. 2, 7, 27; 4, 2, 47. — Freq. of places, etc., once captured and lost, to retake:

    cum Tarento amisso... aliquot post annos Maximus id oppidum recepisset... nunquam ego (Tarentum) recepissem, nisi tu perdidisses,

    Cic. de Or. 2, 67, 273; cf. id. Sen. 4, 11:

    Lavinium,

    Liv. 2, 39;

    so of other things: recipere suas res amissas,

    Liv. 3, 63:

    praeda omnis recepta est,

    id. 3, 3:

    signa, quae ademerant Parthi,

    Suet. Tib. 9:

    arma,

    Liv. 9, 11; Curt. 4, 12, 17: pectore in adverso totum cui comminus ensem Condidit assurgenti, et multā morte recepit, drew out again, = retraxit, Verg. A. 9, 348; so,

    sagittam ab alterā parte,

    Cels. 7, 5, 2: suos omnes incolumes receperunt (sc. ex oppido in castra), drew off, withdrew, = reduxerunt, Caes. B. G. 7, 12 fin.; so,

    milites defessos,

    id. B. C. 1, 45 fin.:

    exercitum,

    Liv. 10, 42:

    equitatum navibus ad se intra munitiones,

    Caes. B. C. 3, 58:

    illum ego... medio ex hoste recepi,

    bore away, rescued, Verg. A. 6, 111.—
    b.
    With se, to draw back, withdraw from or to any place, to betake one ' s self anywhere; in milit. lang., to retire, retreat:

    se ex eo loco,

    Plaut. Aul. 4, 8, 10; cf.:

    se e fano,

    id. Poen. 4, 1, 5:

    se ex opere,

    id. Men. 5, 3, 7:

    se ex hisce locis,

    Cic. Verr. 2, 4, 10, § 21:

    se e Siciliā,

    id. Brut. 92, 318:

    se ex fugā,

    Caes. B. G. 7, 20 fin.; id. B. C. 3, 102:

    se inde,

    id. B. G. 5, 15:

    se hinc,

    id. B. C. 1, 45 et saep.:

    recipe te,

    Plaut. Trin. 4, 3, 8:

    se,

    Cic. Off. 3, 10, 45 (just before, reverti); Caes. B. C. 3, 45 (coupled with loco excedere); 3, 46; cf.:

    sui recipiendi facultas,

    id. B. G. 3, 4 fin.; 6, 37;

    for which: se recipiendi spatium,

    Liv. 10, 28:

    recipe te ad erum,

    Plaut. Trin. 4, 3, 20:

    se ad dominum,

    id. ib. 4, 3, 1:

    se ad nos,

    Cic. Att. 4, 15, 2:

    se ad suos,

    Caes. B. G. 1, 46; 7, 82; id. B. C. 3, 38; 3, 50; 3, 52 fin.:

    se ad Caesarem (Allobroges, legati),

    id. B. G. 1, 11; 4, 38:

    se ad agmen,

    id. ib. 7, 13; id. B. C. 3, 75 fin.:

    se penitus ad extremos fines,

    id. B. G. 6, 10:

    se ad legionem,

    id. ib. 7, 50 fin.:

    se ad oppidum llerdam,

    id. B. C. 1, 45:

    se ad ordines suos,

    id. ib. 2, 41:

    se ad signa,

    id. B. G. 5, 34 fin.; id. B. C. 1, 43 fin.:

    se a pabulo ad stabulum,

    Plaut. Mil. 2, 3, 33:

    inde se in currus,

    Caes. B. G. 4, 33 fin.:

    se ex castris in oppidum,

    id. B. C. 2, 35:

    se in castra,

    id. B. G. 2. 11 fin.; 2, 24; 3, 6; 3, 26 fin.;

    4, 15 et saep.: se in fines,

    id. ib. 4, 16:

    se in Galliam,

    id. ib. 4, 19 fin.:

    se in montem,

    id. ib. 1, 25: se in antiquas munitiones, id. B. C. 3, 54 fin.:

    se in silvas ad suos,

    id. B. G. 2, 19:

    se in castra ad urbem,

    id. B. C. 2, 25; 2, 26; cf.:

    se retro in castra,

    Liv. 23, 36;

    and with this cf.: sese retro in Bruttios,

    id. 23, 37;

    and so, se, with rursus,

    Plaut. Capt. 1, 2, 25; id. Pers. 4, 5, 6; id. Rud. 4, 6, 19; Caes. B. G. 5, 34 fin.; id. B. C. 2, 41 et saep.:

    se in novissimos,

    Liv. 7, 40:

    se intra munitiones,

    Caes. B. G. 5, 44; cf.:

    se intra montes,

    id. B. C. 1, 65:

    se per declive,

    id. ib. 3, 51:

    se sub murum,

    id. ib. 2, 14:

    se trans Rhenum,

    id. B. G. 6, 41:

    se Larissam versus,

    id. B. C. 3, 97:

    se domum ex hostibus,

    Plaut. Am. 2, 2, 52:

    se domum,

    id. ib. 2, 2, 31; id. Capt. 1, 2, 25; id. Aul. 2, 1, 55:

    se Adrumetum,

    Caes. B. C. 2, 23:

    se Hispalim,

    id. ib. 2, 20:

    se Dyrrhachium ad Pompeium,

    id. ib. 3, 9 fin.:

    se illuc,

    Plaut. Most. 3, 1, 10; id. Merc. 5, 2, 40; id. Ps. 3, 1, 23 al.; cf.:

    se huc esum ad praesepim suam,

    id. Curc. 2, 1, 13:

    se eo,

    Caes. B. G. 1, 25 et saep. — In the same meaning, without se: neque sepulcrum, quo recipiat, habeat portum corporis, Enn. ap. Cic. Tusc. 1, 44, 107 (Trag. v. 415 Vahl.); cf.

    of a military retreat: si quo erat longius prodeundum aut celerius recipiendum,

    Caes. B. G. 1, 48 fin.; so without se after the verbum finitum several times in Plaut.:

    rursum in portum recipimus,

    Plaut. Bacch. 2, 3, 60:

    dum recipis,

    id. Rud. 3, 6, 42:

    actutum face recipias,

    id. Merc. 2, 4, 30. —
    2.
    Transf.
    (α).
    In business lang., to keep back, retain, reserve (cf. Gell. 17, 6, 6):

    posticulum hoc recepit, quom aedis vendidit,

    Plaut. Trin. 1, 2, 157; so in a sale, Crassus ap. Cic. de Or. 2, 55, 226; Cic. Top. 26, 100; Dig. 19, 1, 53; 8, 4, 10: mulier magnam dotem dat et magnam pecuniam recipit, Cato ap. Gell. 17, 6, 8. — With object-clause, Cato, R. R. 149, 2. — With dat.:

    aqua, itinere, actu domini usioni recipitur,

    Cato, R. R. 149, 2.—
    (β).
    To restore (late Lat.):

    urbem munitissimam,

    to fortify anew, Amm. 16, 3, 2. —
    B.
    Trop., to get back, bring back; to receive again, regain, recover:

    ut antiquam frequentiam recipere vastam ac desertam bellis urbem paterentur,

    Liv. 24, 3:

    jus,

    Quint. 5, 10, 118:

    et totidem, quot dixit, verba recepit,

    got back, Ov. M. 3, 384:

    quam (vitam) postquam recepi,

    received again, id. ib. 15, 535: anhelitum, to recover one ' s breath, Plaut. Ep. 2, 2, 21; id. Merc. 3, 4, 16; cf.

    spiritum,

    Quint. 11, 3, 55:

    animam,

    Ter. Ad. 3, 2, 26; Quint. 6, prooem. §

    13: a tanto pavore recipere animos,

    Liv. 21, 5, 16 Weissenb.:

    a pavore animum,

    id. 2, 50, 10:

    e pavore recepto animo,

    id. 44, 10, 1;

    for which: animos ex pavore,

    id. 21, 5 fin.:

    recepto animo,

    Curt. 6, 9, 2; 9, 5, 29:

    animum vultumque,

    Ov. F. 4, 615:

    mente receptā,

    Hor. Ep. 2, 2, 104:

    (vocem) ab acutissimo sono usque ad gravissimum sonum recipere,

    to bring it back, Cic. de Or. 1, 59, 251. —

    In zeugma (cf. I. A. supra): arma et animos,

    Curt. 4, 12, 17.—
    b.
    With se.
    (α).
    To betake one ' s self, withdraw, retire from or to any place:

    ad ingenium vetus versutum te recipis tuum,

    Plaut. As. 2, 1, 7:

    ad frugem bonam,

    Cic. Cael. 12, 28:

    ad reliquam cogitationem belli,

    Caes. B. C. 3, 17 fin.:

    se a voluptatibus in otium,

    Plin. Pan. 82, 8:

    se in principem,

    to resume his princely air, id. ib. 76, 5.— More freq.,
    (β).
    To recover, to collect one ' s self:

    difficulter se recipiunt,

    regain strength, Varr. R. R. 2, 5, 17:

    quae cum intuerer stupens, ut me recepi, Quis hic, inquam, etc.,

    Cic. Rep. 6, 18, 18:

    nullum spatium respirandi recipiendique se dedit,

    Liv. 10, 28:

    se ex terrore ac fugā,

    Caes. B. G. 2, 12:

    se ex timore,

    id. ib. 4, 34:

    se ex fugā,

    id. ib. 4, 27:

    nondum totā me mente recepi,

    Ov. M. 5, 275.
    II.
    (Acc. to re, I. b.) To take to one ' s self, admit, accept, receive; constr. with the simple acc., with ad, or in and acc., in and abl., with simple abl., with a local acc.
    A.
    Lit.
    (α).
    With simple acc.:

    quos homines quondam Laurentis terra recepit, Enn. ap. Prisc. p 762 P. (Ann. v. 35 Vahl.): (ego) excludor, ille recipitur,

    Ter. Eun. 1, 2, 79:

    aliquem,

    Cic. Off. 3, 11, 48:

    hic nulla munitio est, quae perterritos recipiat,

    Caes. B. G. 6, 39; cf.:

    hos tutissimus portus recipiebat,

    id. B. C. 3, 27; 1, 15; cf. id. ib. 3, 11 fin.;

    3, 35: eum Jugurtha accuratissime recepit,

    Sall. J. 16, 3:

    neque quisquam aut expulsus invidiosius aut receptus est laetius,

    Vell. 2, 45, 3; Quint. 7, 1, 14; 9, 2, 89:

    nisi nos vicina Trivici Villa recepisset,

    Hor. S. 1, 5, 80 [p. 1533] et saep.:

    quisnam istic fluvius est, quem non recipiat mare?

    Plaut. Curc. 1, 1, 86; cf. Caes. B. G. 4, 10; and:

    (Peneus) accipit amnem Orcon nec recipit,

    i. e. does not take it to itself, does not mingle with it, Plin. 4, 8, 15, § 31:

    equus frenum recepit,

    received, submitted to, Hor. Ep. 1, 10, 36:

    necesse erat, ab latere aperto tela recipi,

    Caes. B. G. 5, 35. —
    (β).
    With ad:

    recipe me ad te,

    Plaut. Cist. 3, 9; id. Am. 3, 2, 11; id. Rud. 2, 3, 20; id. Ps. 3, 6, 6; Ter. Heaut. 3, 3, 6; Suet. Caes. 63:

    aliquem ad epulas,

    Cic. Top. 5, 25; cf.:

    ad lusum,

    Suet. Ner. 11. —
    (γ).
    With in and acc.:

    recipe me in tectum,

    Plaut. Rud. 2, 7, 16:

    concubinam in aedes,

    id. Mil. 4, 3, 3:

    nos in custodiam tuam,

    id. Rud. 3, 3, 34:

    Tarquinium in civitatem,

    Cic. Rep. 2, 20, 35; id. Balb. 13, 31; Liv. 2, 5; Hor. Ep. 2, 1, 6:

    aliquem in ordinem senatorium,

    Cic. Phil. 7, 5, 15:

    aliquem in fidem,

    id. Fam. 13, 19, 2; id. Att. 15, 14, 3; Caes. B. G. 2, 15; 4, 22:

    aliquem in civitatem,

    Cic. Balb. 12, 29:

    aliquem in caelum,

    id. N. D. 3, 15, 39:

    aliquem in deditionem,

    Caes. B. G. 3, 21 fin.; Liv. 8, 13; Suet. Calig. 14 al.:

    aliquem in jus dicionemque,

    Liv. 21, 61:

    aliquem in amicitiam,

    Sall. J. 14, 5; 5, 4 Kritz N. cr.:

    aliquam in matrimonium,

    Suet. Caes. 50; Just. 9, 5, 9 et saep. —
    (δ).
    With in and abl. (rare and in purely local relations; v. Kritz ad Sall. J. 5, 4):

    aliquem in loco,

    Plaut. Stich. 5, 4, 3:

    loricati in equis recipiuntur, Auct. B. Hisp. 4, 2: sidera in caelo recepta,

    Ov. M. 2, 529 (but in Liv. 24, 32, 6, the correct read. is tuto Hexapylo, without in; v. Weissenb. ad h. l.). —
    (ε).
    With simple abl. (mostly in purely local relations):

    ut tuo recipias tecto servesque nos,

    Plaut. Rud. 1, 5, 18; so,

    aliquem tecto,

    Caes. B. G. 7, 66 fin.:

    exercitum tectis ac sedibus suis,

    Cic. Agr. 2, 33, 90:

    aliquem suis urbibus,

    id. Fl. 25, 61:

    aliquem civitate,

    id. Balb. 14, 32:

    aliquem finibus suis,

    Caes. B. G. 6, 6; 7, 20 fin.:

    aliquem oppido ac portu,

    id. B. C. 3, 12; 3, 102 fin.:

    aliquem moenibus,

    Sall. J. 28, 2:

    Romulus caelo receptus,

    Quint. 3, 7, 5:

    receptus Terra Neptunus,

    Hor. A. P. 63 et saep. —
    (ζ).
    With local acc.:

    me Acheruntem recipere Orcus noluit,

    Plaut. Most. 2, 2, 68:

    aliquem domum suam,

    Cic. Arch. 3, 5; cf.:

    aliquem domum ad se hospitio,

    Caes. B. C. 2, 20.—
    (η).
    Absol.:

    plerosque hi, qui receperant, celant,

    Caes. B. C. 1, 76.—
    2.
    Transf.
    a.
    In business lang., to take in, receive as the proceeds of any thing:

    dena milia sestertia ex melle,

    Varr. R. R. 3, 16, 11:

    pecuniam ex novis vectigalibus,

    Cic. Agr. 2, 23, 62:

    pecunia, quae recipi potest,

    id. ib. 2, 18, 47. —
    b.
    In gladiator's lang.: recipe ferrum, receive your death-blow, the cry of the people to a vanquished gladiator whom they were not inclined to spare, Cic. Sest. 37, 80; id. Tusc. 2, 17, 41 Kühn.; Sen. Tranq. 11, 1;

    for which: totum telum corpore,

    Cic. Rosc. Am. 12, 33; and:

    ense recepto,

    Luc. 2, 194 Corte.—
    c.
    Milit. t. t., to seize, capture, take possession of, occupy: mittit in Siciliam Curionem pro praetore cum legionibus duo;

    eundem, cum Siciliam recepisset, etc.,

    Caes. B. C. 1, 30:

    Praeneste non vi, sed per deditionem receptum est,

    Liv. 6, 29:

    Aegyptum sine certamine,

    Just. 11, 11, 1:

    eo oppido recepto,

    Caes. B. G. 7, 13 fin.:

    civitatem,

    id. ib. 6, 8; 7, 90; id. B. C. 1, 12; 1, 16; 1, 30;

    3, 16: Aetoliam,

    id. ib. 3, 55:

    rempublicam armis,

    Sall. C. 11, 4:

    Alciden terra recepta vocat,

    the subjugated earth, Prop. 5, 9, 38. —
    d.
    In the later medical lang., of medicines, to receive, i. e. be compounded of various ingredients:

    antidotos recipit haec: stoechados, marrubii, etc.,

    Scrib. Comp. 106; so id. ib. 27; 28; 37; 52 al. (hence the mod. Lat. receptum, receipt, and recipe).—
    B.
    Trop.
    1.
    To take to or upon one ' s self, to assume; to receive, accept, admit, allow, endechomai:

    non edepol istaec tua dicta nunc in aures recipio,

    Plaut. Cist. 2, 1, 34; cf. Quint. 11, 1, 91:

    jusjurandum,

    id. 5, 6, 1; 3; cf. id. 7, 1, 24: in semet ipsum religionem recipere, to draw upon one ' s self, Liv. 10, 40:

    quae legibus cauta sunt, quae persuasione in mores recepta sunt,

    admitted, Quint. 5, 10, 13; cf. id. 10, 7, 15:

    antiquitas recepit fabulas... haec aetas autem respuit,

    Cic. Rep. 2, 10; cf. Quint. 6, 4, 19:

    nec inconstantiam virtus recipit nec varietatem natura patitur,

    Cic. Rep. 3, 11, 18; cf. Vell. 2, 130, 3: non recipit istam Conjunctionem honestas, Cic. Off. 3, 33, 119:

    assentatio nocere nemini potest, nisi ei, qui eam recipit atque eă delectatur,

    id. Lael. 26, 97:

    timor misericordiam non recipit,

    Caes. B. G. 7, 26:

    casus recipere (res),

    to admit, be liable to, id. B. C. 1, 78; so,

    aliquem casum (res),

    id. ib. 3, 51:

    re jam non ultra recipiente cunctationem,

    Liv. 29, 24; Vell. 2, 52, 3:

    sed hoc distinctionem recipit,

    Just. Inst. 1, 12 pr.:

    si recipiatur poëtica fabulositas,

    Plin. 7, 28, 29, § 101:

    in hoc genere prorsus recipio hanc brevem annotationem,

    Quint. 10, 7, 31; cf. id. 8, 3, 31:

    nos necessarios maxime atque in usum receptos (tropos) exequemur,

    id. 8, 6, 2; cf. id. 8, 6, 32; 5, 11, 20; 11, 3, 104; so with a subj.-clause, id. 1, 3, 14; 6, 3, 103; Plin. 28, 2, 5, § 24 al.—
    (β).
    Of opinions, etc., to adopt, embrace (late Lat.):

    alicujus sententiam,

    Sulp. Sev. Chron. 2, 39, 1:

    opinionem,

    id. Dial. 1, 17, 5.—
    2.
    In partic.
    a.
    To take upon one ' s self, undertake, accept the performance of a task consigned or intrusted to one (whereas suscipio denotes, in gen., the voluntary undertaking of any action; cf.:

    spondeo, stipulor, polliceor): recepi causam Siciliae... ego tamen hoc onere suscepto et receptā causā Siciliensi amplexus animo sum aliquanto amplius. Suscepi enim causam totius ordinis, etc.,

    Cic. Verr. 2, 2, 1, § 1:

    in hoc judicio mihi Siculorum causam receptam, populi Romani susceptam esse videor,

    id. Div. in Caecil. 8, 26; and:

    in quo est illa magna offensio vel neglegentiae susceptis rebus vel perfidiae receptis,

    id. de Or. 2, 24, 101; cf. also Quint. 12, 1, 39:

    verebamini, ne non id facerem, quod recepissem semel?

    Ter. Phorm. 5, 7, 9:

    causam Sex. Roscii,

    Cic. Rosc. Am. 1, 2:

    mandatum,

    id. ib. 38, 112:

    officium,

    id. Verr. 2, 5, 71, § 183:

    curam ad se,

    Suet. Tit. 6.—
    b.
    To take an obligation upon one ' s self, to pledge one ' s self, pass one ' s word, be surety for a thing, to warrant, promise, engage a thing to any one, = anadechomai (a favorite word of Cic., esp. in his Epistles): Pe. Tute unus si recipere hoc ad te dicis... Pa. Dico et recipio Ad me, Plaut. Mil. 2, 2, 74; cf.:

    ad me recipio: Faciet,

    Ter. Heaut. 5, 5, 12:

    promitto in meque recipio, fore eum, etc.,

    Cic. Fam. 13, 10, 3; cf.:

    spondeo in meque recipio eos esse, etc.,

    id. ib. 13, 17, 3.—With obj.-clause:

    promitto, recipio, spondeo, C. Caesarem talem semper fore civem, qualis hodie sit,

    Cic. Phil. 5, 18, 51; so with hoc, id. Fam. 13, 50, 2 (with spondeo); 6, 12, 3; 13, 41, 2 (with confirmo); id. Att. 5, 13, 2; Caecin. ap. Cic. Fam. 6, 7, 4; Liv. 7, 14 Drak.; 33, 13 fin.:

    pro Cassio et te, si quid me velitis recipere, recipiam,

    Cic. Fam. 11, 1, 4. — With de:

    de aestate polliceris vel potius recipis,

    Cic. Att. 13, 1, 2; Liv. 40, 35; cf.

    also: sed fidem recepisse sibi et ipsum et Appium de me,

    had given him a solemn assurance, Cic. Att. 2, 22, 2.— With dat. (after the analogy of promitto, polliceor, spondeo):

    ea, quae tibi promitto ac recipio,

    Cic. Fam. 5, 8, 5; cf.: omnia ei et petenti recepi et ultro pollicitus sum, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 21, 1; 7, 1:

    mihi,

    id. ib. 10, 13, 3; Caes. B. C. 3, 82 fin.:

    quid sibi is de me recepisset, in memoriam redegit,

    Cic. Fam. 1, 9, 9.—With dat. and obj.-clause:

    mihi in Cumano diligentissime se, ut annui essemus, defensurum receperat,

    Cic. Att. 5, 17, 5;

    so,

    id. Fam. 6, 12, 3 Manut. (with confirmare); 13, 72, 1; Planc. ap. Cic. Fam. 10, 17, 1; Caes. B. C. 3, 17; Suet. Caes. 23 fin.
    c.
    In jurid. lang.: recipere nomen, of the prætor, to receive or entertain a charge against one, Cic. Verr. 2, 2, 38, § 94; 2, 2, 42, § 102; Cael. ap. Cic. Fam. 8, 8, 2; Val. Max. 3, 7, 9;

    for which: recipere reum,

    Tac. A. 2, 74 fin.; 4, 21:

    aliquem inter reos,

    id. ib. 3, 70; 13, 10. —Hence,
    A.
    rĕceptus, a, um, P. a. (acc. to II. B. 1.), received, usual, current, customary (post-class. and very rare):

    auctoritas receptior,

    Tert. adv. Marc. 4, 5: scriptores receptissimi, Sol. praef.—
    B.
    rĕceptum, i, n. subst. (acc. to II. B. 2. b.), an engagement, obligation, guaranty:

    satis est factum Siculis, satis promisso nostro ac recepto,

    Cic. Verr. 2, 5, 53, § 139; cf.:

    promissum et receptum intervertit,

    id. Phil. 2, 32, 79.

    Lewis & Short latin dictionary > recipio

  • 13 reprehensio

    rĕprĕhensĭo, ōnis, f. [id.], a holding back, trop.
    * I.
    A checking, check, in speaking:

    (orationem) concinnam... festivam, sine intermissione, sine reprehensione, sine varietate,

    Cic. de Or. 3, 25, 100.—
    II.
    Blame, censure, reprimand, reproof, reprehension (freq. and class.).
    (α).
    With gen.:

    gloriam in morte debent ii, qui in re publicā versantur, non culpae reprehensionem et stultitiae vituperationem relinquere,

    Cic. Phil. 12, 10, 25:

    vitae,

    id. Mur. 5, 11: temeritatis, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 23, 1:

    brevis neglegentiae,

    Quint. 5, 13, 10:

    personarum,

    id. 9, 2, 68:

    vereri reprehensionem doctorum atque prudentium,

    Cic. Or. 1, 1.— In plur.:

    obscuritatis, infantiae, inscitiae rerum verborumque, et insulsitatis etiam,

    Quint. 5, 13, 38; cf.:

    dissentientium inter se reprehensiones non sunt vituperandae,

    Cic. Fin. 1, 8, 27.—
    (β).
    Absol.:

    reprehensionem non fugere,

    Cic. Att. 10, 3, a, 1:

    justā reprehensione carere,

    id. Off. 1, 40, 144:

    sine reprehensione,

    Quint. 1, 5, 14; 1, 11, 18; 9, 2, 68; Plin. 3, 1, praef. § 1; Tac. H. 1, 49:

    citra reprehensionem,

    Quint. 1, 5, 64; 8, 5, 34:

    cum reprehensione,

    id. 11, 3, 165:

    reprehensionem capere,

    to be found fault with, id. 5, 7, 1.— In plur.:

    fore ut hic noster labor in varias reprehensiones incurreret,

    Cic. Fin. 1, 1, 1.—
    B.
    Transf.
    1.
    Like our blame for the thing blamed, a fault:

    Hermagoras, in plurimis admirandus, tantum diligentiae nimium solicitae, ut ipsa ejus reprehensio laude aliquā non indigna sit,

    Quint. 3, 11, 22; cf.: usque ad emacitatis reprehensionem. Plin. Ep. 3, 7, 7.—
    2.
    Rhet. t. t., a refutation, Cic. Inv. 1, 42, 78; id. Part. Or. 12, 44; id. de Or. 3, 54, 207; Quint. 9, 1, 34 (cf. reprehendo, II. B. 2.).

    Lewis & Short latin dictionary > reprehensio

  • 14 suspicio

    1.
    suspĭcĭo, spexi, spectum, 3, v. a. and n. [sub-specio].
    I. A.
    Lit.:

    cum caelum suspeximus,

    Cic. N. D. 2, 2, 4; cf. id. ib. 2, 18, 49:

    caelum,

    Suet. Tit. 10:

    summum de gurgite caelum,

    Ov. M. 11, 506:

    astra,

    Cic. Tusc. 1, 25, 62:

    ramos,

    Ov. M. 14, 660:

    pisces qui neque videntur a nobis neque ipsi nos suspicere possunt,

    Cic. Ac. 2, 25, 81. — Poet.: nubes suspexit Olympus, looked up at, i. e. rose into the clouds, Luc. 6, 477: quae tuam matrem (i. e. Pleiadem) tellus a parte sinistrā Suspicit, which looks, i. e. is situated towards, Ov. M. 2, 840:

    suspexit in caelum,

    Cic. Rep. 6, 9, 9; 3, 2, 3.— Absol.:

    nec suspicit nec circumspicit,

    Cic. Div. 2, 34, 72:

    formare vultus, respicientes, suspicientesque et despicientes,

    Plin. 35, 8, 34, § 56.—
    B.
    Trop.
    * 1.
    In gen., to look up to a thing with the mind, to raise the thoughts up to:

    nihil altum, nihil magnificum ac divinum suspicere possunt, qui, etc.,

    Cic. Lael. 9, 32.—
    2.
    In partic., to look up to with admiration, to admire, respect, regard, esteem, honor, etc. (opp. despicere, Sen. Vit. Beat. 25;

    syn. stupeo): eos viros suspiciunt maximisque efferunt laudibus, in quibus, etc.,

    Cic. Off. 2, 10, 36:

    suspicit potentem humilis,

    Vell. 2, 126, 2; Suet. Claud. 28:

    eloquentiam,

    Cic. Or. 28, 97:

    naturam (with admirari),

    id. Div. 2, 72, 148: honores praemiaque vestra, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 9, 2:

    argentum et marmor vetus aeraque et artes,

    Hor. Ep. 1, 6, 18.—
    II.
    To look at secretly or askance; hence, by meton. (effectus pro causā), to mistrust, suspect (perh. only in participles; and most freq. in the part. perf.):

    Bomilcar suspectus regi et ipse eum suspiciens,

    Sall. J. 70, 1.—Hence, suspectus, a, um, P. a. (acc. to suspicio, II.), mistrusted, suspected; that excites suspicion.
    a.
    Of persons, Plaut. Bacch. 4, 9, 81:

    habere aliquem falso suspectum,

    id. ib. 3, 6, 43:

    quo quis versutior et callidior est hoc invisior et suspectior detractā opinione probitatis,

    Cic. Off. 2, 9, 34:

    provincia de morbis,

    Pall. 1, 16:

    ne super tali scelere suspectum se haberet,

    Sall. J. 71, 5:

    in quādam causā suspectus,

    Quint. 6, 3, 96:

    in morte matris,

    Suet. Vit. 14:

    in eā (filiā),

    id. Gram. 16; Tac. H. 1, 13:

    suspectus societate consilii,

    Vell. 2, 35, 3:

    suspecti capitalium criminum,

    Tac. A. 3, 60:

    nimiae spei,

    id. ib. 3, 29 fin.:

    Licinius Proculus intimā familiaritate Othonis suspectus,

    id. H. 1, 46:

    aemulationis,

    id. A. 13, 9:

    proditionis,

    Just. 5, 9, 12:

    sceleris,

    Curt. 6, 8, 3.—With dat.:

    non clam me est, tibi me esse suspectam,

    Ter. Hec. 4, 2, 1:

    meis civibus suspectus,

    Cic. Cat. 1, 7, 17; id. Quint. 4, 14:

    cum filius jamjam patri suspectus esset de novercā,

    id. Off. 3, 25, 94:

    nomine neglegentiae suspectum esse alicui,

    id. Fam. 2, 1, 1: suspectissimum quemque sibi haud cunctanter oppressit. Suet. Tit. 6.—With inf.:

    suspectus consilia ejus fovisse,

    Tac. H. 1, 46.—
    b.
    Of things, concr. and abstr.:

    (in tyrannorum vitā) omnia semper suspecta atque sollicita,

    Cic. Lael, 15, 52:

    (voluptas) invidiosum nomen est, infame, suspectum,

    id. Fin. 2, 4, 12:

    res,

    Liv. 41, 24, 17:

    ut quae suspecta erant, certa videantur,

    Quint. 5, 9, 10:

    in suspecto loco,

    i. e. uncertain, critical, dangerous, Liv. 21, 7, 7:

    in eā parte consedit, quae suspecta maxime erat,

    Suet. Aug. 43:

    lacus Ambiguis suspectus aquis,

    Ov. M. 15, 333:

    metuit accipiter Suspectos laqueos,

    Hor. Ep. 1, 16, 51:

    periculum,

    Suet. Dom. 14:

    suspectae horae (quartanae),

    Sen. Ben. 6, 8, 1:

    tumores,

    Plin. 20, 6, 23, § 55:

    aqua frigida,

    id. 31, 6, 37, § 71:

    promissum suspectius,

    Quint. 5, 7, 14.—With dat.:

    animi medicina pluribus suspecta et invisa,

    Cic. Tusc. 3, 1, 1:

    suspectam facit judici causam,

    Quint. 5, 13, 51.— Neutr., with subject-clause:

    crudele, suos addicere amores: Non dare, suspectum,

    Ov. M. 1, 618.—
    2.
    Act., suspicious, distrustful:

    timidi et suspecti,

    Cato, Dist. 4, 44; Amm. 29, 4, 5.
    2.
    suspīcĭo (in good MSS. and edd. also suspītĭo; v. Brambach s. v.; Fleckeis. in Rhein. Mus. viii. p. 225 sqq.; and so always in Plaut. and Ter. acc. to Fleck., and in Cic. acc. to B. and K.; but cf. contra Corss. Ausspr. 2, 359 sq.), ōnis. f. [1. suspicio], mistrust, distrust, suspicion.
    I.
    Lit.: improborum facta primo suspitio insequitur, [p. 1821] deinde sermo atque fama, tum accusator, tum judex, Cic. Fin. 1, 16, 50:

    suspitionem et culpam ut ab se segregent,

    Plaut. Trin. 1, 2, 42:

    tanta nunc suspitio de me incidit,

    Ter. Ad. 4, 4, 7: redeunti ex ipsā re mi incidit suspitio;

    hem, etc.,

    id. And. 2, 2, 22:

    in quā re nulla subest suspitio,

    Cic. Rosc. Am. 10, 28:

    erat porro nemo, in quem ea suspitio conveniret,

    id. ib. 23, 65:

    in quem ne si insidiis quidem interfectus esset, ulla caderet suspitio,

    id. Att. 13, 10, 3:

    suspitionem populi sensit moveri,

    id. Rep. 2, 31, 54; cf. id. Fam. 2, 16, 2:

    in suspitionem alicui venire,

    id. Verr. 2, 5, 7, § 15; id. Fl. 33, 81; cf. Suet. Tib. 12:

    in suspitionem cadere,

    Cic. Phil. 11, 10, 24:

    augetur Gallis suspicio,

    Caes. B. G. 7, 45:

    suspitionem levare atque ab se removere,

    Cic. Verr. 2, 3, 59, § 136:

    aliquem suspitione exsolvere,

    Ter. Hec. 5, 2, 26:

    omnem offensionem suspitionis de aliquo deponere,

    Cic. Fam. 13, 24, 2: suspitionem falsam saeviter ferre, Enn. ap. Non. 511, 5 (Trag. v. 349 Vahl.):

    maligna insontem deprimit suspicio,

    Phaedr. 3, 10, 36:

    suspicione si quis errabit suā,

    id. 3, prol. 45: audimus eum venisse in suspitionem Torquato de morte Pansae, Brut. ap. Cic. ad Brut. 1, 6, 2.— Plur.:

    in amore haec omnia insunt vitia: injuriae, Suspitiones, inimicitiae,

    Ter. Eun. 1, 1, 15:

    multae causae suspitionum offensionumque dantur,

    Cic. Lael. 24, 88:

    cum ad has suspiciones certissimae res accederent,

    Caes. B. G. 1, 19:

    si minus honestas suspitiones injectas diluemus,

    Cic. Inv. 1, 16, 22.—
    (β).
    With gen. obj.:

    ne in suspitione ponatur stupri,

    Plaut. Am. 1, 2, 27 (Ussing, suspicione):

    in aliquem suspitionem amoris transferre,

    Ter. Heaut. 4, 5, 52:

    alicui suspitionem ficte reconciliatae gratiae dare,

    Cic. Fam. 3, 12, 4:

    in suspitionem avaritiae venire,

    id. Q. Fr. 1, 1, 4, § 14:

    in suspitionem conjurationis vocari,

    id. Verr. 2, 5, 4, § 10:

    qui in suspitionem incidit regni appetendi,

    id. Mil. 27, 72:

    belli subita suspitio,

    id. Verr. 2, 5, 7, § 15:

    expellere aliquem suspitione cognationis,

    id. Rep. 2, 31, 54:

    belli suspicione interpositā,

    Caes. B. G. 4, 32:

    dare timoris aliquam suspicionem,

    id. ib. 7, 54:

    habebit enim suspicionem adulterii,

    Nep. Epam. 5, 5:

    ea res minime firmam suspitionem veneni habet,

    excites, Cic. Clu. 62, 174.—
    (γ).
    With subject-clause:

    suspitio est mihi, nunc vos suspicarier, etc.,

    Plaut. Ps. 1, 5, 149:

    jam tum erat suspitio, Dolo malo haec fieri omnia,

    Ter. Eun. 3, 3, 8:

    addit fuisse suspitionem, veneno sibi conscivisse mortem,

    Cic. Brut. 11, 43; cf. with quasi:

    unde nata suspicio est, quasi desciscere a patre temptasset,

    Suet. Tit. 5.—
    II.
    Transf., in gen.
    1.
    A notion, idea, suggestion (very rare; cf.:

    opinio, conjectura): deorum,

    Cic. N. D. 1, 23, 62: suspitione attingere intellegentiam aut maris aut terrae, id ib. 3, 25, 64:

    suspitionem nullam habebam te rei publicae causā mare transiturum,

    id. Att. 8, 11, D, 1.—
    2.
    Objectively, an appearance, indication:

    ne quam suspicionem infirmitatis daret,

    Suet. Tib. 72:

    nullā suspicione vulneris laesus,

    Petr. 94 fin.:

    mulsa quae suspicionem tantum possit habere dulcedinis,

    Pall. Jan. 15, 8.

    Lewis & Short latin dictionary > suspicio

См. также в других словарях:

  • Фронтон — Фронтон, Марк Корнелий; Fronto, Marcus Cornelius, ок. 100 166 гг. н. э., римский оратор. Происходил из Кирты в Нумидии. Сведущий в праве и риторике, занимал высокие посты вплоть до консула в 143 г. Из за слабого здоровья оставил политику и… …   Античные писатели

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»